Nostradamus

Nostradamus ur. 14 grudnia 1503 w Saint-Remy w Prowansji – zm. 2 lipca 1566, francuski lekarz, matematyk astrolog, oraz autor wielu proroctw, okultysta, doradca królowej Francji Katarzyny Medycejskiej. Przepowiedział między innymi okoliczności śmierci jej męża Henryka II.

Michel de Nostredame, znany jako Nostradamus – jasnowidz, był z pochodzenia Żydem. Urodził się jako jedno z  dziewięciorga dzieci Reynière de St-Rémy  handlarza zbożem oraz notariusza Jaumego de Nostradame. Dziadek Nostradamusa, Guy Gassonet, przeszedł na katolicyzm ok. 1455, przybierając imię Pierre (Piotr) i nazwisko "Nostradame". Od początku wyróżniał się z tłumu, głównie inteligencją – już jako młody chłopak biegle władał kilkoma językami obcymi oraz opanował wyższą matematykę. Popierał teorię Kopernika. Za namową rodziców studiował medycynę na uczelni w Montpellier, a po trzech latach został licencjatem w tej dziedzinie. Pierwsze doswiadczenia zdobywał w trudnych warunkach, lecząc z dżumy mieszkańców południowej Francji. Odniósł tam ogromne sukcesy, chodząc od wsi do wsi, rozdając leki. Chcąc zrobić doktorat, wrócił do Montpellier. Jednak jego sława przybyła tam pierwsza, a zazdrosne środowisko lekarzy postanowiło uniemożliwić mu dalszą karierę naukową. Wyśmiewali jego umiejętności i talent: leczenie ziołami i nieznanymi specyfikami nie spodobało się lekarzom, którzy swoją praktykę opierali głównie na upuszczaniu krwi (Nostradamus był temu przeciwny) a jednak (głównie dzięki wstawiennictwu pacjentów oraz innych studentów) otrzymał doktorat i przez rok został na uniwersytecie jako wykładowca. W 1533 roku otworzył prywatną praktykę w Agen, małym miasteczku nad Garonną. W 1531 Nostradamus został zaproszony przez Jules-César Scaligera – uznanego renesansowego myśliciela – do Agen. Tam poznał piękną, inteligentną i zamożną kobietę Henriette d'Encausse (w sprawie imienia i nazwiska tej kobiety istnieją jednak spory wśród badaczy), z którą się ożenił. Z tego małżeństwa  urodziło się dwoje dzieci. W 1534 r. żona i dzieci zmarły, prawdopodobnie na skutek wielkiej zarazy. Po ich śmierci kontynuował podróże po Francji i  po Italii. Przeżył głęboko śmierć bliskich, na domiar złego miał problemy z rodziną zmarłej żony (proces o zwrot posagu). Przez następne lata był wędrowcem, ale nadal leczył ludzi. Dzięki podróżom jego sława zataczała coraz szersze kręgi. W roku 1554 Nostradamus osiadł w Marsylii. Jesienią okolicę nawiedziła powódź, a następnie epidemia dżumy. Rozprzestrzenianiu się morowego powietrza sprzyjały wezbrane rzeki i rozkładające się ciała, których nie nadążano uprzątać. Nostradamus robił wszystko, by zwalczyć zarazę i uratować jak najwięcej chorych. Stosował w leczeniu metody, o których wówczas nikt nie miał jeszcze pojęcia: tępienie gryzoni, podawanie dużej ilości wody chorym, częste wietrzenie pomieszczeń, zmiana pościeli. Kiedy zaraza ustała, lekarz wybrał się w dalszą podróż – tym razem do Salon-de-Provence, miasteczka leżącego w połowie drogi między Marsylią a Awinionem. Poznał tam bogatą wdowę, Annę Ponsart Gemelle. Poślubił ją i zamieszkał przy placu Poissonnerie, w domu, który istnieje do czasów współczesnych. Założywszy wytwórnię kosmetyków, spędził w spokoju resztę życia, pośród wielu ksiąg, gromadki dzieci i kochającej żony. Na strychu swojego domu zbudował centrum obserwacyjne. Na podstawie obserwacji gwiazd i ich zachowania przepowiadał przyszłość. Sposób czytania gwiazd, jaki obrał sobie Nostradamus, jest nieznany do dziś dnia.

Przepowiednie

W kulturze popularnej Nostradamus zasłynął głównie z proroctw spisywanych przezeń w formie rymowanych czterowierszy grupowanych po sto tak zwanych centurii. Pierwszych 7 rozdziałów Centurii Nostradamus zadedykował swojemu najstarszemu synowi z drugiego małżeństwa, Cezarowi (1553-1639), w momencie, gdy ten miał dopiero 2 lata. Syn ten parał się trochę malarstwem, a z biegiem czasu został historykiem i królewskim szambelanem, lecz nie posiadał zdolności ojca. Większość centurii opisuje katastrofy, takie jak plagi, trzęsienia ziemi, wojny, powodzie, inwazje, morderstwa czy bitwy – wszystkie nie datowane. Główny i jednoczący temat tych tekstów to nieuchronna inwazja sił Islamu na Europę ze wschodu i południa pod przewodnictwem Antychrysta. Wydaje się, że wizje te powstały pod wpływem aktualnych wówczas wydarzeń związanych z podbojami dokonywanymi przez Imperium Ottomańskie. Wszystko to jest prezentowane w kontekście rzekomego nieuchronnie już nadchodzącego końca świata. Należy tu podkreślić, że takie przekonanie nie było w owych czasach odosobnione i spowodowało powstanie wtedy licznych podobnych "proroctw" – nie wyłączając kolekcji spisanej (choć nie opublikowanej) przez Krzysztofa Kolumba. Według niektórych interpretatorów zrozumienie wszystkich zagadek zapisanych w Centuriach należy rozpocząć od rozpoznania metody, której użył Nostradamus do ich uporządkowania. Metodę tę streszcza w liście do syna; oto fragment:

„

W oparciu o boskie nadnaturalne natchnienie wyodrębniam pojedyncze miejsca według ich specyfiki. Potem łączę owe miejsca z niebiańskimi znakami. Podobnie określam okresy czasu, dla których charakterystyczny jest okultyzm, mocą łaski i siły potęgi Boga. W jego obecności od zawsze łączą się trzy czasy: >>ponieważ przecież wszystko obnażone i otwarte znajduje się przed twymi oczami, o Panie!<<, przy czym stosuję teorię obiegów planet do przeszłych, teraźniejszych i przyszłych przyczyn.

”

— Nostradamus, List do syna

Nostradamus był astrologiem i rozumował jak astrolog. Horoskop obliczony na dowolnie wybrany moment zawiera w sobie tak naprawdę całą wiedzę o przeszłości i o przyszłości tego momentu – wystarczy odjąć lub dodać odpowiednią ilość lat obiegu którejś z planet. Nostradamus sugeruje zatem, że wydarzenia, których opis dał w Centuriach, odnoszą się do trzech czasów, czyli trzech kolejnych cykli, które należy uwzględnić w interpretacji przepowiedni. Mówiąc prościej, opis dany przede wszystkim w liście do Henryka Szczęśliwego odnosi się do trzech podobnych do siebie punktów na linii czasu, powtarzających się w określonym rytmie i tak należy go rozumieć. W tym wypadku ilość lat trwania tych cykli oraz momenty, od których należy je zacząć liczyć, Nostradamus podał bardzo dokładnie.

Szczegółowe interpretacje centurii budzą emocje i skrajne oceny – od wiary i entuzjazmu do powątpiewania i lekceważenia.

Przeciwnicy przepowiedni podkreślają, że łatwo "przepowiadać" z nich to, co już się wydarzyło, czyli dopasowywać tekst przepowiedni do wydarzeń. Ale czasami jest odwrotnie. Oto w książce "Nostradamus. Wielka księga przepowiedni" (1993) jej autor Francis X. King na podstawie czterowiersza Nostradamusa przepowiada przyszłość, która wydarzyła się 4 lata po wydaniu książki (2 lata po wydaniu polskim). King pisze: "W roku 1991 utraciła władzę Margaret Thatcher, a księżna Diana została porzucona przez Księcia Karola. Jest wysoce prawdopodobne, że jednemu z tych wydarzeń Nostradamus poświęcił czterowiersz 74 z Centurii VI":

„

Ta, która została odrzucona, powróci do władzy,
Jej wrogowie znajdą się pomiędzy spiskowcami,
Z większą chwałą, niż przedtem będzie panować,
Z trzema i siedemdziesięcioma śmierć jest pewna.

”

— Nostradamus, Centuria

"Czy zatem King na podstawie czterowiersza przepowiedział śmierć Diany (rok 1997) z trzema mężczyznami w samochodzie pędzącym w tunelu, przed którym stał znak ograniczenia szybkości do 70 km/h? Czy śmierć Diany nastąpiła w wyniku zamachu na jej życie, a powrót do władzy to jedynie powrót w ludzkich sercach i okazałe uroczystości pogrzebowe?" – takie pytania stawiają zwolennicy przepowiedni. Przeciwnicy zwracają uwagę, że równie dobrze można ów czterowiersz dopasować do rozmaitych sytuacji znanych z historii – jak choćby osadzenie na tronie Anglii Elżbiety I.

Inny bardzo interesujący czterowiersz może przepowiadać powstanie banknotów (rok 1661) i wielkie inflacje. Odnosi się także do przyszłości: anulowania wszystkich zobowiązań, powstałych w trakcie zaciągania niszczącego długu (np. emisja obligacji i kreacja oprocentowanych, kredytowych pieniędzy dłużnych przez banki prywatne (pieniądz elektroniczny) – zamiast zwykłej emisji pełnowartościowych pieniędzy, np. przez narodowe banki centralne).

„

Simulacra [wyobrażenia lub reprodukcje] złota i srebra stracą wartość
I po kradzieży [ich rzeczywistej wartości] zostaną wrzucone do jeziora.
Podczas odkrycia, że wszystko jest zniszczone przez dług,
Wszystkie zobowiązania zostaną anulowane.

”

— Nostradamus, Centuria

Przepowiednie Nostradamusa wymagają często specjalistycznej wiedzy oraz uwagi.

Czterowiersz 100. z Centurii VI jest jedynym czterowierszem napisanym po łacinie, a nie po francusku; oto jego treść:

„

Niech ci, którzy czytają ten wiersz, rozważą jego treść,
Niech pospólstwo i niewykształceni zostawią go w spokoju,
Wszyscy oni – głupi astrologowie i barbarzyńcy – niech trzymają się z daleka,
Ten, który czyni inne rzeczy, niech będzie kapłanem rytu.